Tynk gipsowy umożliwia uzyskanie białej i wygładzonej powierzchni w krótkim czasie, niemniej tradycyjny tynk charakteryzuje się natomiast większą trwałością.
Cementowo – wapienny tynk zwany potocznie tradycyjnym zawiera cement, wapno, piasek i wodę. Po ułożeniu posiada on lekko chropowatą fakturę. Niemniej nawet dokładne wygładzenie jego powierzchni spowoduje, że pozostanie on szorstki w dotyku. Tynk cementowo – wapienny jest paroprzepuszczalny i można stosować go bez względu na rodzaj podłoża mineralnego czy charakter pomieszczenia. Na rynku są dostępne tynki przeznaczone do ręcznego i maszynowego nakładania. Mieszanki cementowo – wapienne mogą być wzbogacone domieszkami, które:
– powstrzymują wchłanianie wilgoci (tzw. hydrofobizujące domieszki)
– poprawiają urabialność
– poprawiają przyczepność do podłoża
– regulują tempo wiązania tynku (spowalniają lub przyspieszają)
Na rynku są też dostępne tynki z białym cementem, które posiadają jaśniejsze zabarwienie. Nie ma problemu z pokryciem szarego koloru białą farbą. Wapienno – cementowy tynk może być zastosowany w suchych i wilgotnych pomieszczeniach, a także w pomieszczeniach gospodarczych. Tradycyjny tynk umożliwia w prosty sposób wyrównać krzywizny murowanych powierzchni wynoszące do 2 cm. Tworzy on także dobre podłoże do montażu okładzin. Tynk cementowo – wapienny nanosi się jednowarstwowo lub dwuwarstwowo (3 – 4 mm obrzutka i 8 – 15 mm narzut).
Tynk gipsowy jest obecnie często stosowany do tynkowania wewnętrznych ścian. Zdrowy i ekologiczny gips tworzy mikroklimat, który jest bardzo przyjazny ludzkiemu organizmowi. Pochłania on nadmiar wilgoci i przechowuje go do momentu, aż powietrze w pomieszczeniu staje się bardzo suche. Tynki gipsowe posiadają mniejszy współczynnik przenikania ciepła w porównaniu z cementowo – wapienną powłoką. Ponadto, umożliwiają one uzyskanie gładkiej powierzchni ścian i sufitów bez konieczności stosowania gładzi. Powierzchnie pokryte gipsowym tynkiem mogą być wykończone tapetą lub farbą.
Gipsowa powłoka jest jednak mniej wytrzymała i nieodporna na wodę. Poziom wilgotności powietrza nie może być wyższy niż 80%. W przeciwnym razie tynk stopniowo będzie tracił wytrzymałość. Tynk gipsowy nie sprawdzi się w pomieszczeniach gospodarczych (np. garaż, kotłownia itp.), ani w pomieszczeniach, gdzie wilgotność powietrza będzie stale wynosiła w granicach 70 – 80%, albo więcej (np. pralnia, łazienka, salon kąpielowy). Jak zostało wspomniane wyżej, warstwa gipsowego tynku pochłania wodę. W konsekwencji stal w zetknięciu z jego powłoką będzie rdzewieć. Gipsowe tynki mogą być produkowane z naturalnego surowca wydobywanego z ziemi, albo odzyskiwanego w procesie odsiarczania spalin. Ten ostatni nosi nazwę REA. Oba rodzaje nie różnią się od siebie pod względem właściwości.
Tynki gipsowe zawierają oprócz gipsu wapno (do 5%), drobny piasek kwarcowy oraz domieszki modyfikujące. Wapno poprawia konsystencję zaprawy, zaś piasek pełni rolę wypełniacza. W specjalistycznej literaturze można znaleźć informacje o tym, jak kwarcowy piasek o drobnej granulacji buduje szkielet ziarnowy powłoki. Wpływa on także na poprawę konsystencji.
Tynk gipsowy podobnie jak cementowo – wapienna zaprawa może być nanoszony ręcznie bądź maszynowo. Następnie należy go wygładzić aluminiową łatą i op upływie godziny powtórzyć tę czynność. Przed końcem czasu schnięcia i wiązania należy skropić ściany wodą i zatrzeć gąbką pozostałe nierówności. Prace zostają zakończone wygładzeniem za pomocą metalowej pacy. Do pomalowania warstwy tynku gipsowego można użyć każdej farby z wyjątkiem wapiennej emulsji. Powłoka wymaga zagruntowania, zarówno przed tapetowaniem, jak i przed malowaniem. Tynk gipsowy posiada bardzo dużą chłonność. Zaletą tynku gipsowego jest możliwość nadania mu dowolnej tekstury za pomocą odpowiednich narzędzi (np. kielni).
