Sgraffito jest rysunkiem wykonanym w tynku wapiennym. Należy do popularnych sposobów zdobienia ścian oraz posiada bogaty rodowód. Wzorcowy przykład tego typu zdobień można podziwiać na zamku w Krasiczynie.
Jak przygotować tynk wapienny?
Wykonanie zdobień techniką sgraffito nie będzie możliwe, jeśli tynk wapienny zostanie nieodpowiednio przygotowany. Znany i sprawdzony przepis na zaprawę wapienną wymaga zastosowania piasku i wapna gaszonego. Przesiany, czysty piasek należy połączyć z wapnem gaszonym w proporcji 3:1. Mieszanka może być wzbogacana za pomocą naturalnych pigmentów, które są odporne na działanie zasad. Zaprawa jest nanoszona na podłoże za pomocą kielni. Po czterech godzinach, gdy stężeje, trzeba ją wyrównać i utwardzić. Tradycyjny tynk wapienny nie jest odporny na zanieczyszczenia atmosfery, dlatego coraz częściej zabytkowe budowle są chronione warstwą szkła konserwatorskiego.
Zasady tworzenia zdobień
Sgraffito są zdobieniami wykonywanymi metodą zdrapywania. Umożliwiają wykonanie dwubarwnego lub wielokolorowego reliefu. Po zatarciu i wyschnięciu zaprawy wapiennej należy przyłożyć do niej karton z projektem wzoru wykonanym w skali 1:1.
Przeniesienie rysunku wykonuje się metodą przepróchy, albo ostrym narzędziem pozostawiającym ciągły ślad. Metoda przepróchy wymaga zastosowania narzędzia z zębiastym kółkiem wędrującym po liniach rysunku. Pozostawia dziurkowany ślad linii.
Następnym krokiem jest usunięcie wierzchniej warstwy zaprawy. Narzędzia służące do zdrapywania to m.in. pętelki metalowe o różnej wielkości. Nawet w przypadku nakładania warstw tynku jednokolorowego, głębsza warstwa ma ciemniejszy kolor, a zatem efekt prac i tak będzie bardzo estetyczny.
Zdobienia wielokolorowe – jak wykonać?
Wykonanie różnobarwnych reliefów w tynku wapiennym wymaga nieco więcej pracy. Polega na nakładaniu kilku zapraw o różnych kolorach, a następnie na usunięciu ich zgodnie z zaprojektowanym wzorem.
Najpierw należy nałożyć pierwszą warstwę tynku, poczekać aż wyschnie, zatrzeć i dopiero wtedy, gdy jest już całkowicie sucha nakłada się kolejną warstwę w innym kolorze. Ilość warstw, a zatem i kolorów, może wynosić do nawet do pięciu.
Tworzenie wzoru polega na zdejmowaniu górnych warstw i odsłanianiu leżących niżej barw. Warto zabezpieczyć wzór warstwą płynnego szkła. Wystarczy użyć spryskiwacza lub pędzla.
