Plastyfikatory są domieszkami dodawanymi do cementowych zapraw. Umożliwiają one wykonanie zapraw w ujemnych temperaturach. Po kilkunastu latach ich stosowania można zauważyć, że ich użycie jest związane z pewnym ryzykiem.
Producenci cementowych zapraw murarskich zamieszczają na opakowaniach materiałów budowlanych informacje, że plastyfikatory zastępują wapno. Niemniej w praktyce otrzymana zaprawa posiada nieco inne właściwości fizyczne i chemiczne niż tradycyjna.
Jak działa plastyfikator?
Większość domieszek, które są reklamowane jako substytuty wapnia działa niczym środki napowietrzające zaprawę. Do cementowej zaprawy wprowadza się mikroskopijne pęcherzyki poprawiające urabialność zaprawy. Niemniej stosowanie domieszki napowietrzającej daje zupełnie inne efekty niż stosowanie wapna. Podstawowe różnice można dostrzec w strukturze zaprawy cementowej. Działanie zaprawy cementowo – wapiennej jest uzależnione od wielu czynników. Należy wśród nich wymienić ilość i rodzaj cementu, rodzaj piasku, stopień załadowania betoniarki i twardość wody. Nie bez znaczenia jest też temperatura mieszanki i parametry techniczne betoniarki. Niższa temperatura zwiększa całkowitą objętość wytworzonego powietrza. Bardzo ważne jest przy tym określenie optymalnego czasu mieszania. Jeżeli będzie on zbyt krótki, albo zbyt długi ucierpi na tym jakość zaprawy. Ostatnim z ważnych czynników jest zbyt duża ilość wody powodująca trudności ze stabilizacją pęcherzyków. Ciecz nie powinna być stosowana zbyt oszczędnie, ponieważ niedostateczna ilość wody znacząco pogarsza urabialność.
Co na to producent?
Producenci muszą dostosować się do norm europejskich, które narzucają obowiązek przeprowadzenia badania laboratoryjnego przed zastosowaniem plastyfikatora w produkcji zaprawy. Według obowiązujących przepisów producent powinien sprawdzić działanie domieszki ze wszystkimi składnikami zaprawy, a zatem z cementem, piaskiem i wodą. Domieszka może spowodować zwiększoną ilość powietrza w zaprawie, a co za tym idzie znaczny spadek wytrzymałości zaprawy na ściskanie i zginanie w porównaniu ze wzorcową zaprawą. Poza tym plastyfikatory mogą negatywnie wpłynąć na przyczepność zaprawy do cegły. Woda łatwiej dostaje się do wnętrza muru. Zaprawy cementowe zawierające środki napowietrzające są mniej elastyczne, charakteryzują się tendencją do pękania oraz są kruche.
Aprobaty Techniczne ITB
Instytut Techniki Budowlanej wydaje w ramach swojej działalności Aprobaty Techniczne. Dotychczas nie ukazał się dokument zezwalający na stosowanie domieszek do cementowych zapraw w ujemnej temperaturze. Temperatura na poziomie +5 stopni Celsjusza sprzyja wprowadzeniu bardzo dużej ilości powietrza i spadek parametrów wytrzymałościowych nawet o 40%. Optymalna temperatura otoczenia wynosi +20 stopni Celsjusza. Początkowa wytrzymałość plastyfikatorów stosowanych w niskich temperaturach utrzymuje się przez wiele dni poniżej 1,0 MPa. W tym okresie dodatkowy ciężar (np. stropu) może doprowadzić do pojawienia się rys i szczelin. Wadą zapraw z domieszką plastyfikatora jest też nieprzepuszczalność dla pary wodnej.
Dlaczego warto stosować wapno?
Wapno jest w przeciwieństwie do plastyfikatorów ekologicznym i naturalnym materiałem wiążącym. Powoduje ono wydłużenie czasu przydatności zaprawy do użycia. Ponadto wapno poprawia urabialność świeżo przygotowanej zaprawy i zwiększa więźliwość wody. Wapno poprawia plastyczność murarskiej i tynkarskiej zaprawy i zwiększa jej przyczepność do podłoża. Wapno w przeciwieństwie do plastyfikatorów gwarantuje tzw. efekt samozabliźniania się mikropęknięć w zaprawie. Tynk i zaprawa są odporne na korozję biologiczną i solne wykwity. Poza tym wapno w odróżnieniu od plastyfikatorów zwiększa przepuszczalność zaprawy dla pary wodnej.
